Frequently Asked Questions
វិភាគគ្រាប់ឈាម (Complete Blood Count – CBC)
ការវិភាគគ្រាប់ឈាមគឺជាការពិនិត្យដ៏សំខាន់មួយដើម្បីវាស់វែង និងវាយតម្លៃកោសិកាឈាមប្រភេទផ្សេងៗគ្នា រួមមាន៖
- គ្រាប់ឈាមក្រហម (Red Blood Cells - RBCs): ដឹកនាំអុកស៊ីហ្ស៊ែនទៅកាន់ជាលិកាផ្សេងៗក្នុងរាងកាយ។
- គ្រាប់ឈាមស (White Blood Cells - WBCs): ជាផ្នែកមួយនៃប្រព័ន្ធការពាររាងកាយប្រឆាំងនឹងការឆ្លងមេរោគ។
- ប្លាកែត (Platelets): ជួយក្នុងការកកឈាម។
ការពិនិត្យ CBC អាចជួយរកឃើញភាពស្លេកស្លាំង ការឆ្លងមេរោគ ជំងឺរលាក និងជំងឺមួយចំនួនទៀតដូចជាមហារីកឈាមជាដើម។
ពិនិត្យកាល់ស្យូម (Calcium Test)
ការពិនិត្យកាល់ស្យូមវាស់កម្រិតកាល់ស្យូមក្នុងឈាម។ កាល់ស្យូមមានសារៈសំខាន់សម្រាប់៖
- សុខភាពឆ្អឹង និងធ្មេញ: ជាសមាសធាតុសំខាន់នៃឆ្អឹង។
- មុខងារសាច់ដុំ និងសរសៃប្រសាទ: ជួយដល់ការកន្ត្រាក់សាច់ដុំ និងការបញ្ជូនសញ្ញាប្រសាទ។
- ការកកឈាម: ជាផ្នែកមួយនៃដំណើរការកកឈាម។
កម្រិតកាល់ស្យូមខ្ពស់ ឬទាបពេកអាចបង្ហាញពីបញ្ហាសុខភាពជាច្រើនដូចជា ជំងឺឆ្អឹង បញ្ហាតម្រងនោម ឬបញ្ហាក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតជាដើម។
ពិនិត្យជាតិខ្លាញ់ (Lipid Panel)
ការពិនិត្យជាតិខ្លាញ់ ឬ Lipid Panel វាស់កម្រិតខ្លាញ់ផ្សេងៗក្នុងឈាម រួមមាន៖
- កូលេស្តេរ៉ុលសរុប (Total Cholesterol): កម្រិតកូលេស្តេរ៉ុលសរុប។
- កូលេស្តេរ៉ុលល្អ (HDL - High-Density Lipoprotein): ជួយកម្ចាត់កូលេស្តេរ៉ុលអាក្រក់ចេញពីសរសៃឈាម។
- កូលេស្តេរ៉ុលអាក្រក់ (LDL - Low-Density Lipoprotein): អាចកកកុញក្នុងសរសៃឈាម បង្កជាជំងឺបេះដូង។
- ទ្រីគ្លីសេរីដ (Triglycerides): ខ្លាញ់ម្យ៉ាងដែលផ្ទុកថាមពល។
កម្រិតជាតិខ្លាញ់មិនប្រក្រតីអាចបង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺបេះដូង និងដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល។
ពិនិត្យជាតិស្ករ (Blood Glucose Test)
ការពិនិត្យជាតិស្ករក្នុងឈាមវាស់កម្រិតគ្លុយកូស (ស្ករ) នៅក្នុងឈាមរបស់អ្នក។ ការពិនិត្យនេះមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការ៖
- រកឃើញជំងឺទឹកនោមផ្អែម (Diabetes): កម្រិតជាតិស្ករខ្ពស់រ៉ាំរ៉ៃអាចនាំឱ្យមានផលវិបាកសុខភាពធ្ងន់ធ្ងរ។
- ត្រួតពិនិត្យជំងឺទឹកនោមផ្អែម: សម្រាប់អ្នកដែលមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមរួចហើយ។
- រកឃើញភាពធន់នឹងអាំងស៊ុយលីន (Insulin Resistance): ដំណាក់កាលមុនកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម។
ជាការពិនិត្យចម្បងដើម្បីរកមើល និងត្រួតពិនិត្យជំងឺទឹកនោមផ្អែម។ កម្រិតជាតិស្ករខ្ពស់រ៉ាំរ៉ៃអាចបំផ្លាញសរីរាង្គផ្សេងៗដូចជា ភ្នែក តម្រងនោម សរសៃប្រសាទ និងបេះដូង។
ពិនិត្យជាតិអាស៊ីត (Uric Acid Test)
ការពិនិត្យជាតិអាស៊ីតក្នុងឈាមវាស់កម្រិតអាស៊ីតអ៊ុយរិក ដែលជាផលិតផលសំណល់ដែលកើតឡើងពីការបំបែកសារធាតុ purines នៅក្នុងរាងកាយ។ កម្រិតអាស៊ីតអ៊ុយរិកខ្ពស់ពេកអាចបណ្តាលឱ្យ៖
- ជំងឺរលាកសន្លាក់ហ្គោដ (Gout): បង្កើតបានជាគ្រីស្តាល់ក្នុងសន្លាក់ បណ្តាលឱ្យឈឺចាប់។
- គ្រួសក្នុងតម្រងនោម (Kidney Stones): បង្កគ្រួសនៅក្នុងតម្រងនោម។
កម្រិតអាស៊ីតអ៊ុយរិកខ្ពស់ពេកអាចបង្កើតជាគ្រីស្តាល់នៅក្នុងសន្លាក់ បណ្តាលឱ្យកើតជំងឺរលាកសន្លាក់ហ្គោដ (Gout) ដែលឈឺចាប់ខ្លាំង។ វាក៏អាចបង្កជាគ្រួសក្នុងតម្រងនោមផងដែរ។
ពិនិត្យជាតិអឺយ៉ុង (Electrolyte Panel)
ការពិនិត្យជាតិអឺយ៉ុងវាស់កម្រិតអេឡិចត្រូលីតសំខាន់ៗក្នុងឈាម ដូចជា សូដ្យូម (Sodium) ប៉ូតាស្យូម (Potassium) ក្លរីត (Chloride) និងប៊ីកាបូណាត (Bicarbonate)។ អេឡិចត្រូលីតមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការ៖
- រក្សាតុល្យភាពទឹកក្នុងរាងកាយ: គ្រប់គ្រងបរិមាណទឹកនៅក្នុងកោសិកា។
- មុខងារសរសៃប្រសាទ និងសាច់ដុំ: ជួយដល់ការបញ្ជូនសញ្ញាអគ្គិសនី។
- រក្សាតុល្យភាពជាតិអាស៊ីត-បាស (Acid-Base Balance): គ្រប់គ្រង pH នៃឈាម។
កម្រិតអេឡិចត្រូលីតមិនប្រក្រតីអាចបង្ហាញពីបញ្ហាខ្សោះជាតិទឹក ជំងឺតម្រងនោម ជំងឺបេះដូង ឬផលប៉ះពាល់ពីថ្នាំមួយចំនួន។
ពិនិត្យប្រូតេអ៊ីន (Total Protein and Albumin Test)
ការពិនិត្យប្រូតេអ៊ីនវាស់កម្រិតប្រូតេអ៊ីនសរុប និងអាល់ប៊ុយមីនក្នុងឈាម។ ប្រូតេអ៊ីនមានសារៈសំខាន់សម្រាប់៖
- ការលូតលាស់ និងជួសជុលជាលិកា: ជាសមាសធាតុសំខាន់នៃកោសិកា។
- មុខងារអង់ស៊ីម និងអរម៉ូន: ជួយដល់ប្រតិកម្មគីមីក្នុងរាងកាយ។
- ប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ: បង្កើតអង្គបដិប្រាណ។
- ការដឹកជញ្ជូនសារធាតុ: ដឹកនាំវីតាមីន និងសារធាតុរ៉ែ។
កម្រិតប្រូតេអ៊ីនមិនប្រក្រតីអាចបង្ហាញពីជំងឺថ្លើម (ព្រោះថ្លើមផលិតប្រូតេអ៊ីន) ជំងឺតម្រងនោម (ព្រោះតម្រងនោមអាចបាត់បង់ប្រូតេអ៊ីន) កង្វះអាហារូបត្ថម្ភ ឬបញ្ហាពោះវៀន។
ពិនិត្យមុខងារតម្រងនោម (Kidney Function Tests)
ការពិនិត្យមុខងារតម្រងនោមវាយតម្លៃពីរបៀបដែលតម្រងនោមរបស់អ្នកដំណើរការក្នុងការត្រងកាកសំណល់ចេញពីឈាម។ ការពិនិត្យទូទៅរួមមាន៖
- Creatinine: ផលិតផលសំណល់ពីសាច់ដុំ។
- Blood Urea Nitrogen (BUN): ផលិតផលសំណល់ពីការបំបែកប្រូតេអ៊ីន។
- Glomerular Filtration Rate (GFR): ប៉ាន់ប្រមាណល្បឿនដែលតម្រងនោមត្រងឈាម។
លទ្ធផលមិនប្រក្រតីអាចបង្ហាញពីជំងឺតម្រងនោមស្រួចស្រាវ ឬរ៉ាំរ៉ៃ។ ការរកឃើញទាន់ពេលវេលាអាចជួយការពារការខូចខាតតម្រងនោមធ្ងន់ធ្ងរ។
ពិនិត្យមុខងារថ្លើម (Liver Function Tests – LFTs)
ការពិនិត្យមុខងារថ្លើមវាស់កម្រិតអង់ស៊ីម និងប្រូតេអ៊ីនមួយចំនួននៅក្នុងឈាម ដែលអាចបង្ហាញពីសុខភាពថ្លើមរបស់អ្នក។ ថ្លើមមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការលុបបំបាត់ជាតិពុល ផលិតប្រូតេអ៊ីន និងជួយដល់ការរំលាយអាហារ។ លទ្ធផលមិនប្រក្រតីអាចបង្ហាញពី៖
- ជំងឺរលាកថ្លើម (Hepatitis)
- ក្រិនថ្លើម (Cirrhosis)
- ការខូចខាតថ្លើមដោយសារថ្នាំ ឬជាតិអាល់កុល
- មហារីកថ្លើម
ពិនិត្យមេរោគក្នុងក្រពះ (H. pylori Test for Gastric Infection)
ការពិនិត្យរកមេរោគ Helicobacter pylori (H. pylori) ត្រូវបានធ្វើឡើងដើម្បីកំណត់ថាតើមានវត្តមានបាក់តេរី H. pylori នៅក្នុងក្រពះដែរឬទេ។ H. pylori គឺជាបាក់តេរីទូទៅមួយដែលអាចបណ្តាលឱ្យ៖
- ដំបៅក្រពះ (Peptic Ulcers): ដំបៅនៅលើស្រទាប់ក្រពះ ឬពោះវៀនតូច។
- រលាកក្រពះ (Gastritis): ការរលាកនៃស្រទាប់ក្រពះ។
- បង្កើនហានិភ័យនៃមហារីកក្រពះ: ក្នុងករណីខ្លះ។
ការធ្វើតេស្តអាចរួមមានការពិនិត្យឈាម ពិនិត្យលាមក ឬការធ្វើតេស្តដង្ហើម (Urea Breath Test)។