១. តើវ៉ាក់សាំងកូវីដ–១៩ មានសុវត្ថិភាពដែរឬទេ?
ការអភិវឌ្ឍវ៉ាក់សាំងកូវីដ-១៩ ប្រើប្រាស់ជំហានដូចគ្នានឹងជំហានដែលប្រើប្រាស់ក្នុងការផលិតវ៉ាក់សាំងផ្សេងទៀតដែរ។ វ៉ាក់សាំង ត្រូវឆ្លងកាត់ការអភិវឌ្ឍ និងការធ្វើតេស្តជាច្រើនដំណាក់កាល មុននឹងដាក់ឱ្យសាកល្បងគ្លីនិក ជាធម្មតាត្រូវឆ្លងកាត់បីដំណាក់កាលសិន។ នៅរាល់ដំណាក់កាលទាំងអស់សុទ្ធតែមានការវាយតម្លៃលើសុវត្ថិភាព។ ដំណាក់កាលទី III ដែលជាដំណាក់កាលចុងក្រោយ ជាធម្មតាធ្វើឡើងជាមួយនឹងមនុស្សជាច្រើននាក់ ពោលគឺរាប់ម៉ឺននាក់។
ប្រទេសកម្ពុជា មានអាជ្ញាធរនិយ័តកម្មនៅថ្នាក់ជាតិមួយសម្រាប់គ្រប់គ្រងការងារនេះ ស្ថិតនៅក្រោមក្រសួងសុខាភិបាល។ ក្រសួងសុខាភិបាលចេញការអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់បន្ទាន់នូវវ៉ាក់សាំងមួយចំនួន ក្រោយពីបានវាយតម្លៃលើទិន្នន័យអំពីសុវត្ថិភាពនិងប្រសិទ្ធភាពរបស់វ៉ាក់សាំងទាំងនោះ ព្រមទាំងទិន្នន័យដែលបានពីអាជ្ញាធរនិយ័តកម្មដទៃទៀត ឬក្រោយពេលដែលវ៉ាក់សាំងណាមួយបានទទួលការអនុញ្ញាតឱ្យប្រើប្រាស់បន្ទាន់ (EUL) ពីអង្គការសុខភាពពិភពលោក។
ក្រោយពេលដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ នឹងមានការបន្តតាមដានវ៉ាក់សាំង ដើម្បីធានាថា វ៉ាក់សាំងទាំងនេះពិតជាមានសុវត្ថិភាពពេញលេញ សម្រាប់អ្នកដែលបានចាក់វ៉ាក់សាំងទាំងនេះរួច។
២. តើវ៉ាក់សាំងទាំងនេះការពារអ្នកពីជំងឺកូវីដដែរឬទេ?
បាទ-ចាស វ៉ាក់សាំងដែលដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ទាំងអស់ សុទ្ធតែបានបង្ហាញពីប្រសិទ្ធភាពក្នុងការកាត់បន្ថយការឆ្លងជំងឺកូវីដ។ ពុំមានវ៉ាក់សាំងណាអាចផ្ដល់ផ្ដល់ការការពារបាន ១០០% បាននោះឡើយ។ ដូច្នេះ វិធានការដទៃទៀត ដូចជា ការលាងសម្អាតដៃ ការពាក់ម៉ាស់ និងការរក្សាគម្លាតសុវត្ថិភាព ត្រូវតែបន្តអនុវត្ត។
៣. តើខ្ញុំអាចកើតជំងឺកូវីដ–១៩ ពីការចាក់វ៉ាក់សាំងនេះដែរឬទេ?
ពុំមានវ៉ាក់សាំងកូវីដ-១៩ ណាដែលកំពុងដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់នាពេលបច្ចុប្បន្ន ឬទំនងជាយកមកប្រើប្រាស់នាពេលអនាគតយកមានផ្ទុកវីរុសរស់ ដែលបង្កឱ្យមានជំងឺកូវីដ-១៩ នោះឡើយ។ នេះមានន័យថា វ៉ាក់សាំងកូវីដ-១៩ មិនអាចធ្វើឱ្យអ្នកកើតជំងឺកូវីដ-១៩ នោះឡើយ។ ក្នុងករណីដែលកម្រកើតមានមួយចំនួន អ្នកនៅតែអាចឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩ ក្រោយពេលចាក់វ៉ាក់សាំងរួច ហេតុនេះហើយទើបអ្នកត្រូវបន្តប្រុងប្រយ័ត្នរហូតដល់មានការជូនដំណឹងផ្សេងពីនេះ។
ដូចគ្នានឹងការចាក់វ៉ាក់សាំងទាំងអស់ផងដែរ អាចមានផលរំខានកើតឡើង ក្រោយពេលចាក់វ៉ាក់សាំងរួច ប៉ុន្តែជាធម្មតាផលរំខានទាំងនេះមានកម្រិតតិចតួចតែប៉ុណ្ណោះ ដូចជា ឈឺដើមដៃ ឬក្កៅខ្លួនតិចតួចជាដើម ហើយជាធម្មតាវានឹងបាត់ទៅវិញ តែនៅក្នុងរយៈពេលពីរបីថ្ងៃ។ អាចមានផលរំខានធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះ ប៉ុន្តែកម្រកើតមានបំផុត។
៤. ថាតើការចាក់វ៉ាក់សាំងកូវីដ–១៩ ធ្វើឱ្យខ្ញុំមានសុវត្ថិភាពដែរឬទេ ប្រសិនបើខ្ញុំមានជំងឺប្រចាំកាយ?
ការចាក់វ៉ាក់សាំងកូវីដ-១៩ មានសារៈសំខាន់ជាពិសេសសម្រាប់អ្នកដែលមានជំងឺប្រចាំកាយ ដែលធ្វើឱ្យពួកគេកាន់តែប្រឈមនឹងការធ្លាក់ខ្លួនឈឺ ដោយសារជំងឺកូវីដ-១៩។
ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើអ្នកមានជំងឺប្រចាំកាយ អ្នកគួរពិគ្រោះយោបល់ជាមួយនឹងអ្នកផ្ដល់សេវាសុខាភិបាល ដើម្បីពិភាក្សាថាតើវ៉ាក់សាំងកូវីដ-១៩ សមស្របសម្រាប់អ្នកដែរឬទេ។
នៅក្នុងករណីដែលកម្រកើតមាន អាចមានអាលែហ្សីកើតឡើង ក្រោយចាក់វ៉ាក់សាំងរួច។ ក្នុងចំណោមការចាក់វ៉ាក់សាំងមួយលានដូស ប្រតិកម្មអាឡាក់ស៊ីដែលបង្កការគំរាមកំហែងធ្ងន់ធ្ងរដល់អាយុជីវិត ត្រូវបានសង្កេតឃើញថា បានកើតតែប្រហែលជាមួយករណីប៉ុណ្ណោះ។
ប្រសិនបើកន្លងមក អ្នកមានប្រតិកម្មជាអាលែហ្សីជាមួយនឹងវ៉ាក់សាំង ថ្នាំ ផលិតផលវេជ្ជសាស្ត្រ ឬអាហារ សូមពិភាក្សាបញ្ហាទាំងនេះជាមួយនឹងអ្នកផ្ដល់សេវាថែទាំសុខភាព មុនពេលចាក់វ៉ាក់សាំង។
៥. តើខ្ញុំអាចវិលត្រឡប់ទៅរកជីវិតដូចធម្មតាវិញបានដែរឬទេ ក្រោយពេលចាក់វ៉ាក់សាំងរួច?
ដរាបណាជំងឺកូវីដ-១៩ នៅតែជាការរាតត្បាតជាសកល អ្នកគួរបន្តអនុវត្តវិធានការការពារ ដូចជា ពាក់ម៉ាស់ដើម្បីគ្របមាត់និងច្រមុះរបស់អ្នក លាងសម្អាតដៃរបស់អ្នកឱ្យបានទៀងទាត់ និងរក្សាគម្លាតយ៉ាងហោចណាស់ ១,៥ ម៉ែត្រពីមនុស្សដទៃទៀត។ អ្វីដែលសំខាន់ផងដែរ គឺត្រូវចៀសវាងទៅកន្លែងដែលមានមនុស្សច្រើនកកកុញ និងមិនសូវមានខ្យល់អាកាសចេញចូល។ ការអនុវត្តតាមវិធានការទាំងនេះ នឹងជួយកាត់បន្ថយលទ្ធភាពចម្លងវីរុស នេះទៅកាន់មនុស្សដទៃទៀត។
ជំងឺកូវីដ-១៩ ធ្វើឱ្យអ្វីៗជាច្រើនមានការផ្លាស់ប្ដូរ រួមទាំង ការរស់នៅ “បែបធម្មតា” ផងដែរ ដរាបណាការរាតត្បាតជាសកលនេះនៅតែបន្តកើតមានឡើង យើងត្រូវសម្របខ្លួនទៅតាម “គន្លងថ្មី” សូម្បីតែក្រោយចាក់វ៉ាក់សាំងរួច។
៦. តើមានអ្វីកើតឡើង ប្រសិនបើខ្ញុំមិនចង់ចាក់វ៉ាក់សាំង?
ពុំមាននរណាម្នាក់នឹងត្រូវបានគេបង្ខំឱ្យចាក់វ៉ាក់សាំងឡើយ។ ការចាក់វ៉ាក់សាំងធ្វើឡើងដោយស្ម័គ្រចិត្ត ប៉ុន្តែ គួបផ្សំនឹងវិធានការដទៃទៀត វ៉ាក់សាំងគឺជាឧបករណ៍មួយដ៏សំខាន់ ដើម្បីការពារខ្លួនយើង គ្រួសាររបស់យើង សហគមន៍របស់យើងពីជំងឺកូវីដ-១៩ និងជួយសង្គ្រោះអាយុជីវិត។ ចុងក្រោយ ការចាក់វ៉ាក់សាំងផ្ដល់នូវសុវត្ថិភាពខ្ពស់ជាងការឆ្លងជំងឺនេះ។ Finally, it is much safer to be vaccinated than to contract the disease.
៧. តើខ្ញុំនឹងទទួលបានវ៉ាក់សាំងប្រភេទណា?
ប្រភេទវ៉ាក់សាំងដែលមានសម្រាប់អ្នក គឺអាស្រ័យទៅតាមការផ្គត់ផ្គង់វ៉ាក់សាំង និងកត្តាដទៃទៀត ប៉ុន្តែវ៉ាក់សាំងទាំងអស់ ដែលផ្ដល់ជូន សុទ្ធតែបំពេញទៅតាមស្ដង់ដារសុវត្ថិភាពខ្ពស់។ បើតាមព័ត៌មានដែលយើងមាន វ៉ាក់សាំងភាគច្រើនត្រូវការចាក់ ២ ដូស។ អ្នកគួរទៅទទួលវ៉ាក់សាំងប្រភេទតែមួយទាំង ២ ដូស។
៨. តើខ្ញុំត្រូវធ្វើអ្វី ប្រសិនបើក្រោយពេលចាក់វ៉ាក់សាំងរួច ខ្ញុំមិនស្រួលខ្លួន?
ដូចវ៉ាក់សាំងផ្សេងទៀតផងដែរ វ៉ាក់សាំងកូវីដ-១៩ នាំឱ្យមានប្រតិកម្មតិចតួច ដូចជា ឡើងកន្តួលក្រហម ឡើងហើម ឬឈឺនៅត្រង់កន្លែងចាក់វ៉ាក់សាំង។ ផលរំខានដែលតែងកើតឡើងផ្សេងទៀត មានដូចជា គ្រុនក្ដៅ ឈឺក្បាល ឈឺដៃជើងនៅក្នុងរយៈពេលពីរបីថ្ងៃដំបូង ក្រោយចាក់វ៉ាក់សាំងរួច។ ផលរំខានធ្ងន់ធ្ងរពីការចាក់វ៉ាក់សាំងអាចកើតឡើងផងដែរ ប៉ុន្តែកម្រមានណាស់។ ប្រសិនបើអ្នកមានការព្រួយបារម្ភនៅពេលណាមួយនោះ សូមទាក់ទងទៅកាន់អ្នកផ្ដល់សេវាសុខភាព។
ចំណុចសំខាន់នៅមុនពេលដែលអ្នកទៅចាក់វ៉ាក់សាំង អ្នកត្រូវប្រាប់ទៅបុគ្គលិកសុខាភិបាលឱ្យបានដឹងពីស្ថានភាពសុខភាព ឬបញ្ហាអាលែហ្សីដែលអ្នកមាន។
អ្នកដែលទៅចាក់វ៉ាក់សាំងនឹងត្រូវស្នើឱ្យបន្តនៅក្នុងមូលដ្ឋានសុខាភិបាលរយៈពេល ៣០ នាទី ក្រោយចាក់វ៉ាក់សាំងរួច ដើម្បីតាមដានរកផលរំខាននានា។ ប្រតិកម្មធ្ងន់ធ្ងរភាគច្រើនពីការចាក់វ៉ាក់សាំង ជាធម្មតា កើតឡើង នៅក្នុងអំឡុងពេលនេះ បើទោះជាផលរំខានទាំងនេះកម្រកើតមានក៏ដោយ។ បុគ្គលិកសុខាភិបាលបានទទួលការបណ្ដុះបណ្ដាលអំពីរបៀបគ្រប់គ្រងស្ថានការណ៍ សម្រាប់ករណីដែលកម្រកើតមានទាំងនេះ។
វ៉ាក់សាំងសុទ្ធតែឆ្លងកាត់ការសាកល្បងគ្លីនិកយ៉ាងហ្មត់ចត់ ហើយត្រូវបានអនុម័តឱ្យប្រើប្រាស់សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ក្រោយពេលដែលមានការធ្វើតេស្តយ៉ាងល្អិតល្អន់លើសុវត្ថិភាព និងប្រសិទ្ធភាពរបស់វា និងក្រោយពេលដែលមានការបញ្ជាក់ថា អត្ថប្រយោជន៍ដែលបានពីវ៉ាក់សាំង មានច្រើនឆ្ងាយជាងហានិភ័យតែប៉ុណ្ណោះ។
ប្រតិកម្មធ្ងន់ធ្ងរដោយសារវ៉ាក់សាំង កម្រនឹងកើតមានណាស់។ រដ្ឋាភិបាលបានដាក់ឱ្យអនុវត្តនូវប្រព័ន្ធពិនិត្យតាមដានអំពីបញ្ហាសុខភាពដែលអាចកើតឡើងដោយគេពុំបានរំពឹងទុកជាមុន ក្រោយពេលនរណាម្នាក់បានទទួលវ៉ាក់សាំងរួច ដែលអាចកើតឡើងដោយសារវ៉ាក់សាំង ឬដោយសារបញ្ហាផ្សេងក្រៅពីវ៉ាក់សាំង។
៩. ខ្ញុំឃើញព័ត៌មានផ្សាយថា មនុស្សនៅតែអាចឆ្លងជំងឺនេះ ក្រោយពេលចាក់វ៉ាក់សាំងរួច ឬថែមទាំងអាចបាត់បង់ជីវិតទៀត ដូច្នេះ ហេតុអ្វីបានជាខ្ញុំគួរប្រថុយទៅចាក់វ៉ាក់សាំង?
ក្រោយពេលចាក់វ៉ាក់សាំងរួច វាត្រូវការពេលមួយរយៈ ដើម្បីឱ្យសារពាង្គកាយរបស់យើងផលិតអង់ទីគ័រប្រយុទ្ធជាមួយនឹងវីរុសនេះ និងការពារអ្នកដែលចាក់វ៉ាក់សាំងរួចមិនឱ្យឆ្លងជំងឺ។ វ៉ាក់សាំងអាចពុំបានផ្ដល់ការការពារភ្លាមៗនោះឡើយ ដូច្នេះអាចមានលទ្ធភាពដែលបុគ្គលនេះអាចឆ្លងជំងឺ ក្រោយពេលចាក់វ៉ាក់សាំងរួច។
នេះគឺជាមូលហេតុមួយដែលគេគួរបន្តអនុវត្តតាមវិធានការការពារ ដូចជា ពាក់ម៉ាស់ លាងសម្អាតដៃ រក្សាគម្លាតសុវត្ថិភាព។ល។ សូម្បីតែក្រោយពេលចាក់វ៉ាក់សាំងរួច។
១០. ខ្ញុំបានឮថាប្រទេសមួយបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់វ៉ាក់សាំង អាស្ត្រាហ្សែនីកា (AstraZeneca) ដោយសារតែផលរំខានអវិជ្ជមានរបស់វ៉ាក់សាំងនេះ។ តើខ្ញុំគួរព្រួយបារម្ភដែរឬទេ ប្រសិនបើខ្ញុំចាក់វ៉ាក់សាំងនេះ?
ជាវិធានការបម្រុងប្រយ័ត្ន ប្រទេសមួយចំនួននៅសហភាពអឺរ៉ុប បានផ្អាកប្រើប្រាស់វ៉ាក់សាំងអាស្ត្រាហ្សែនីកាមួយចំនួន ដែលត្រូវបានចែកចាយនៅសហភាពអឺរ៉ុប ដោយសារតែមានការរាយការណ៍ពីករណីឈាមកក ជាករណីដែលកម្រកើតមានលើអ្នកដែលបានចាក់វ៉ាក់សាំងប្រភេទទាំងនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ឥឡូវនេះគណៈកម្មាធិការវាយតម្លៃហានិភ័យនិងឃ្លាំមើលការប្រើប្រាស់ផលិតផលវេជ្ជសាស្ត្រ នៃទីភ្នាក់ងារវេជ្ជសាស្ត្រអឺរ៉ុបបានយល់ស្របថា វ៉ាក់សាំងនេះនៅតែបន្តមានអត្ថប្រយោជន៍ច្រើនជាងហានិភ័យ ហើយគេនៅតែអាចបន្តចាក់វ៉ាក់សាំងនេះទៀត ខណៈពេលដែលកំពុងមានការបន្តស៊ើបអង្កេតលើករណីកំណកឈាមទាំងនេះ។
វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺកូវីដ-១៩ នឹងមិនកាត់បន្ថយការស្លាប់ដែលកើតឡើងដោយសារមូលហេតុផ្សេងទៀតនោះឡើយ។ ការស្លាប់ដោយសារមូលហេតុផ្សេងទៀត នឹងនៅតែបន្តកើតឡើង សូម្បីតែក្រោយពេលចាក់វ៉ាក់សាំង ប៉ុន្តែវាមិនមែនជាអ្វីដែលកើតឡើងដោយសារការចាក់វ៉ាក់សាំងនេះនោះឡើយ។
គិតត្រឹមថ្ងៃទី ១២ ខែ មីនា មានវ៉ាក់សាំងកូវីដ-១៩ ជាង ៣០០ លានដូសហើយ ដែលត្រូវបានចាក់ ចាប់តាំងពីពេលដែលការរាតត្បាតជាសកលនេះចាប់ផ្ដើមកើតឡើង នេះបើតាមទិន្នន័យ ដែលរដ្ឋាភិបាលតាមប្រទេសនានាផ្ញើជូនអង្គការសុខភាពពិភពលោក។ កន្លងមកពុំមានការរកឃើញករណីបាត់បង់ជីវិត ដែលបង្កឡើងដោយសារវ៉ាក់សាំងកូវីដ-១៩ នេះឡើយ។
១១. តើអ្នកដែលធ្លាប់មានប្រវត្តិប្រតិកម្មអាលែហ្សី គួរទៅចាក់វ៉ាក់សាំងនេះដែរឬទេ?
អ្នកដែលធ្លាប់មានប្រវត្តិប្រតិកម្មអាលែហ្សីធ្ងន់ធ្ងរ (ឧទាហរណ៍ ប្រតិកម្មថ្នាំ (anaphylaxis) ជាដើម) ជាមួយនឹងសារធាតុផ្សំណាមួយដែលប្រើប្រាស់នៅក្នុងការផលិតវ៉ាក់សាំងនេះ មានន័យថាបុគ្គលនោះមិនគួរចាក់វ៉ាក់សាំង ដែលមានផ្ទុកសារធាតុផ្សំនេះឡើយ។ នេះមានន័យថា បុគ្គលទាំងនេះ មិនគួរទៅទទួលវ៉ាក់សាំងនេះឡើយ។ សម្រាប់បុគ្គលដែលរាយការណ៍ថាធ្លាប់មានប្រវត្តិប្រតិកម្មថ្នាំ គួរមានការវាយតម្លៃហានិភ័យ ដើម្បីកំណត់ពីប្រភេទ និងកម្រិតធ្ងន់ធ្ងរនៃប្រតិកម្មដែលត្រូវបានរាយការណ៍ថាធ្លាប់កើតឡើងកន្លងមក និងលើភាពអាចជឿទុកចិត្តបាននៃព័ត៌មាននេះ។ បុគ្គលទាំងនេះអាចនៅតែទទួលបានវ៉ាក់សាំង ប៉ុន្តែគួរមានការប្រឹក្សាយោបល់ជាមុនសិនអំពីហានិភ័យនៃការកើតមានប្រតិកម្មអាលែហ្សីធ្ងន់ធ្ងរដោយគេពុំបានដឹងជាមុន និងត្រូវថ្លឹងថ្លែងរវាងហានិភ័យនេះ ជាមួយនឹងអត្ថប្រយោជន៍ដែលទទួលបានពីវ៉ាក់សាំង។ គួរមានការមានការសង្កេតមើលបុគ្គលទាំងនេះ រយៈពេល ៣០ នាទី ក្រោយចាក់វ៉ាក់សាំងរួច។
១២. ខ្ញុំឈឺធ្ងន់រួចទៅហើយ តើខ្ញុំគួរមិនចាក់វ៉ាក់សាំងនេះមែនទេ ព្រោះវាអាចធ្វើឱ្យខ្ញុំបាត់បង់ជីវិត?
នាពេលនេះ អ្នកជំងឺមួយចំនួន ប្រហែលជាត្រូវពន្យារពេលចាក់វ៉ាក់សាំងនេះសិន ។ សូមនិយាយទៅកាន់អ្នកផ្ដល់សេវាថែទាំសុខភាព ប្រសិនបើអ្នកមានការព្រួយបារម្ភ។ ពួកគេនឹងអាចផ្ដល់ជាដំបូន្មានថាតើអ្នកគួរចាក់វ៉ាក់សាំង ឬអត់។
ប្រសិនបើលោកអ្នកមានរោគសញ្ញាដែលទាក់ទងនឹង កូវីដ១៩ សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែមសូមទាក់ទងទៅមន្ទីពេទ្យដែ្លនៅជិតលោកអ្នកបំផុត ឬក្រសួងសុខាភិបាលតាមរយៈលេខទូរស័ព្ទ 115 ឥតគិតថ្លៃ
សម្រាប់ព័ត៍មានបន្ថែមសូមតាមដាននៅលើគេហទំព័រ និងហ្វេសបុកផេក នាយកដ្ឋានប្រយុទ្ធនឹងជំងឺឆ្លង
ប្រភព៖ unicef
